Hoe staat het ervoor in gemeenten met de implementatie van het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (kort: VN-verdrag Handicap), 5 jaar nadat het verdrag in Nederland is ingegaan? De resultaten van een peiling van de VNG en Movisie laten over het geheel genomen een positieve trend zien.
Na een 0-meting, 1-meting en 2-meting (in 2018, 2019 en 2020) hielden Movisie en de VNG in 2021 een vierde flitspeiling. De peiling is ingevuld door gemeenteambtenaren die bezig zijn met inclusiebeleid. Ondanks de positieve trend lopen gemeenten ook nog steeds tegen knelpunten aan.
Uit de resultaten van deze vierde peiling zijn de volgende hoofdconclusies te trekken:
Er zijn grote verschillen tussen gemeenten met betrekking tot de lokale implementatie van het VN-Verdrag Handicap. Grofweg zijn er 3 categoriën te onderscheiden:
- Gemeenten die al vol en goed aan de slag zijn.
- Gemeenten die wel willen, maar de implementatie nog niet succesvol uitvoeren omdat zij vooral obstakels zien en graag ondersteuning willen.
- Gemeenten die eigenlijk nog niet begonnen zijn en waar er om allerlei redenen geen prioriteit aan wordt gegeven.
Het lijkt erop dat vanuit gemeenten die goed aan de slag zijn de volgende succesfactoren een rol spelen:
- Draagvlak bij het college van B en W en de gemeenteraad.
- Een ambtenaar of enkele ambtenaren die als trekker fungeren.
- Succesvolle betrokkenheid van ervaringsdeskundigen (en andere relevante lokale organisaties).
Deze factoren ontbreken bij gemeenten waar de implementatie niet van de grond komt.
Gemeenten geven in meerderheid aan de implementatie van het VN-verdrag te plaatsen in een breder inclusiebeleid.
Het actief betrekken van diverse lokale spelers (en dan vooral ervaringsdeskundigen) is een succesfactor in de vorming van lokaal inclusiebeleid.
De inbreng van ervaringsdeskundigen wordt door gemeenten heel belangrijk geacht, maar men heeft moeite daar goede uitvoering voor te vinden. De vraag is voor gemeenten vooral: hoe vind je ze? Ook sluit de wens van de gemeente niet altijd aan bij de mogelijkheden van de ervaringsdeskundigen. 41% van de gemeenten geeft aan procesmatige ondersteuning te wensen bij het betrekken van ervaringsdeskundigen.
Gebrek aan capaciteit en financiën is een groot knelpunt. Dit wordt door ruim 80% van de gemeenten aangegeven.
Wat ondersteuning door de VNG betreft, geven gemeenten aan vooral behoefte te hebben aan handzame kennisproducten (67%) en een (interactieve) website (70%).
Sommige gemeenten geven aan het moeilijk te vinden om integraal beleid te voeren met betrekking tot de implemantatie van alle onderdelen van het VN-verdrag. Als reden hiervoor geven ze dat verschillende afdelingen van de gemeente over dit onderwerp gaan of dat het om onderdelen zou gaan waarop gemeenten minder invloed hebben, zoals onderwijs of wonen.
Niet verrassend is dat de coronapandemie dit jaar als belemmerende factor wordt genoemd (hoewel niet door alle gemeenten).
De bereidheid van gemeenten om de enquête in te vullen is groot, ook als gemeenten nog nauwelijks stappen hebben gezet. Hierdoor ontstaat er een goed beeld van waar de knelpunten zitten.
Bekijk hier de rapportage Inventarisatie implementatie VN-verdrag Handicap in gemeenten
