De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) verwacht dit jaar een aanzienlijk tekort op het budget voor de langdurige zorg. Op basis van de trend in de geleverde zorg berekenen ze voor 2021 een tekort van 420 miljoen euro. Maar als de stijging van de zorgvraag en het aantal mensen dat een indicatie voor langdurige zorg krijgt, meegenomen wordt in de berekening loopt het tekort op naar 458 miljoen euro. Dat betekent naar verwachting een forse overschrijding van het beschikbare budget voor de langdurige zorg.
Dit komt vooral doordat er meer patiënten dan verwacht met een psychische stoornis instromen in de langdurige zorg. Ook vragen meer mensen een persoonsgebonden budget (pgb) aan, mogelijk als gevolg van de corona-pandemie. Deze ontwikkelingen vragen op korte termijn om duidelijke en veelal ook ingrijpende politieke keuzes. Met als toekomstscenario een verdubbeling van het aantal ouderen boven de 75 in 2040 en een groeiend tekort aan zorgpersoneel en mantelzorgers, liggen er grote uitdagingen op ons te wachten.
De NZa benadrukt dat in de prognoses nog onzekerheden zitten. Dat komt vooral door de corona-pandemie. "Waar mogelijk hebben we correcties uitgevoerd op verstoringen in de prognoses die worden veroorzaakt door de schokeffecten van corona. Ondanks deze onzekerheden tekent zich wel een duidelijk beeld af van oplopende kosten voor de langdurige zorg. Daar maken wij ons zorgen over."
In haar reactie op de Dialoognota ‘Ouder worden’ heeft de NZa al aantal noodzakelijke keuzes benoemd. Het gaat onder meer over de woningmarkt (scheiden van wonen en zorg). Maar ook over de omvang van de aanspraken; waar heb je recht op als je een indicatie krijgt voor langdurige zorg. Daarmee hangt samen wat verwacht mag worden van mantelzorgers en het eigen netwerk van ouderen en welke mogelijkheden er zijn om mantelzorg meer ruimte te bieden (bijvoorbeeld vanuit cao’s). Het gaat hierbij om impactvolle keuzes die de zorg, wonen, welzijn en ondersteuning met elkaar verbinden. Dit vergt bijvoorbeeld als het gaat om de woningmarkt ook vanuit de politiek een aanpak die de zorg alleen ontstijgt.
Omdat het genoemde toekomstscenario van de vergrijzing snel dichterbij komt en de komende jaren steeds meer zichtbaar wordt, dringt de NZa aan op duidelijke en tijdige keuzes. Omdat sommige van deze keuzes vanwege het zorg-overstijgende karakter nog veel (uitvoerings)stappen vergen, adviseren zij om te beginnen bij wat er nú al kan: op het gebied van bijvoorbeeld preventie bij dementie signaleren we kansrijke initiatieven in verschillende regio’s. Deze tonen het belang aan van een hechte verbinding tussen de Wlz en de aangrenzende zorg (zoals gemeenten en de wijkverpleging vanuit de Zvw): preventie begint immers niet pas bij de Wlz-indicatie. Dit toont ook het belang van het leren en opschalen van bewezen effectieve initiatieven, meer dan nu het geval is.
Bekijk hier de Meibrief benutting budgettair kader Wlz 2021
