Met een wijziging van de Jeugdwet en de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015 wordt het aanbesteden van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning eenvoudiger. Gemeenten hoeven met deze wetswijziging in aanbestedingsprocedures niet langer te kiezen voor de aanbieder met de ‘economisch meest voordelige inschrijving’ (emvi-criterium). Vooruitlopend op deze wetswijziging is er een handreiking opgesteld die gemeenten straks kunnen gebruiken om de ruimte van deze wetswijziging zo goed mogelijk te benutten: de handreiking ‘SAS zonder emvi - vereenvoudigd aanbesteden Wmo 2015 en Jeugdwet’.
Op dit moment bepalen de Jeugdwet en Wmo 2015 dat gemeenten in een aanbestedingsprocedure moeten kiezen voor de aanbieder met de ‘economisch meest voordelige inschrijving’ (emvi-criterium). In de aanbestedingspraktijk gaat men ervan uit dat gemeenten offertes moeten opvragen en beoordelen. Met het wetsvoorstel wordt het emvi-criterium voor de Jeugdwet en Wmo 2015 geschrapt. Daardoor zijn straks ook eenvoudige aanbestedingsprocedures zonder offertefase mogelijk.
Uiteraard moet ook in eenvoudigere aanbestedingsprocedures iedere goede aanbieder een eerlijke kans op een contract krijgen. Om te laten zien hoe dit in de praktijk werkt en tegelijkertijd op zoek te gaan naar de beste manieren om de ruimte die de wetswijziging biedt te benutten, zijn pilots uitgevoerd. De resultaten uit deze pilots zijn verwerkt in een Handreiking SAS zonder emvi (vereenvoudigd aanbesteden Wmo 2015 en Jeugdwet). Het programma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein heeft deze handreiking opgesteld in samenwerking met Jan Telgen en Tim Robbe, experts op het gebied van inkoop en aanbesteden in het sociaal domein en Significant.
Minister De Jonge: “Weer een stap in de goede richting. We maken meer tijd vrij voor zorg en samenwerking door minder tijd kwijt te zijn aan ingewikkelde aanbestedingen.”
Op 23 april 2021 is het wetsvoorstel Maatschappelijk verantwoord inkopen Jeugdwet en Wmo 2015 bij de Tweede Kamer ingediend. Deze maand worden de schriftelijke vragen van de Tweede Kamer beantwoord, de mondelinge behandeling van het wetsvoorstel volgt daarop. Daarna gaat het voorstel naar de Eerste Kamer voordat de wet in werking kan treden. Het wetsvoorstel is te lezen via de website van de Tweede Kamer.
De focus van de 6 pilots ligt op aanbesteden van jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning via Sociale en Andere Specifieke diensten (de SAS-procedure) zonder offertes en gunningsmethodieken. Dit betekent - kort gezegd - dat er niet wordt geselecteerd op basis van het emvi-criterium, terwijl dat nu nog wel in de Jeugdwet en de Wmo 2015 staat. Zonder de emvi-verplichting kan worden geselecteerd met behulp van minimumeisen en selectiecriteria gericht op de aanbieder en niet zozeer op de aanbieding. De pilots hebben plaatsgevonden in de gemeente Hoekse Waard, jeugdhulpregio Noord Limburg en Noordoost Brabant, gemeente Rotterdam, regio Zeeland en jeugdhulpregio Zuid Oost Utrecht. Vier van deze procedures zijn ook daadwerkelijk volgens de ‘SAS-zonder emvi’ –procedure afgerond en goed verlopen. Eén gemeente heeft uiteindelijk voor een andere inkoopprocedure gekozen. De gemeente Rotterdam heeft ervoor gekozen om een SAS-procedure mét het emvi-criterium in te richten.
In de handreiking zijn vier optionele inkoopprocedures van de SAS procedure zonder emvi uitgewerkt die gemeenten kunnen volgen bij de inkoop van zorg die valt onder de Jeugdwet en Wmo 2015. Deze opties worden allemaal zonder offertes en gunningsmethodieken ingevuld. Doordat de focus niet meer op de procedure komt te liggen, kan er meer aandacht voor de inhoud komen tijdens gesprekken tussen gemeenten en aanbieders. De in de handreiking genoemde stappen en de opties zijn overigens niet uitputtend. Gemeenten moeten zelf bepalen of één van de voorbeeldprocedures past bij hun specifieke situatie. Een gemeente bekijkt zelf van geval tot geval of het toevoegen of weglaten van stappen tot de mogelijkheden behoort.
De handreiking is hier te vinden.
Vooruitlopend op het wetsvoorstel bereidt het programma Inkoop en Aanbesteden Sociaal Domein gemeenten voor op de wetswijziging via de handreiking. Gemeenten kunnen zich nu al via informatiebijeenkomsten en pilots voorbereiden op eenvoudiger aanbesteden zonder emvi-criterium. De komende tijd vullen we de handreiking regelmatig aan met nieuwe bevindingen uit de praktijk. De laatste versie vindt u onder het onderwerp Instrumenten.
Uw gemeente kan zich nog steeds melden voor deelname aan de pilots. Stuur een bericht naar onze dienstpostbus.
De handreiking is vooral bedoeld voor inkopers van gemeenten die geen specifieke ervaring hebben met het inkopen van diensten in het sociaal domein via SAS-procedures. De handreiking licht de specifieke aanpak, aandachtspunten en voordelen van een SAS-procedure zonder emvi voor de Wmo 2015 en Jeugdwet toe. De handreiking is ook relevant voor beleidsmedewerkers Wmo 2015 en Jeugdwet van gemeenten en aanbieders.
