Vorige week debatteerde de nieuwe Tweede Kamer met staatssecretaris Van Rijn over actuele ontwikkelingen in de jeugdhulp. Tevoren had de VNG aandacht gevraagd voor de aanbestedingsplicht, een verlichtingsbudget voor het sociaal domein en voortzetting van de TAJ.
Aanbestedingsplicht
Veel Kamerleden hadden vragen over aanbesteden. Demissionair staatssecretaris Van Rijn (VWS) wees erop dat de aanbestedingsplicht voortvloeit uit een wijziging van de Aanbestedingswet, die een paar maanden geleden door de Kamer is aangenomen. Als je een overheidsopdracht wilt verstrekken met contract en prestatieafspraken, dan moet je aanbesteden. Als je dat niet wilt, kom je in een subsidierelatie terecht. Zo'n aanbesteding kun je vervolgens zwaarder of lichter invullen. Als gemeenten overgaan tot meerjarige contracten, scheelt dat al heel veel en kan er aan vernieuwing gewerkt worden.
De staatssecretaris meldt de brede samenwerking in de Werkgroep Aanbesteden Jeugdwet en Wmo 2015.
Deze werkgroep onderzoekt de gevolgen van de nieuwe Aanbestedingswet, volgens welke wettelijke bepalingen gemeenten moeten aanbesteden in het sociaal domein en of er aanpassingen mogelijk zijn.
De werkgroep bekijkt ook of er wel aanbesteed moet worden. Na de zomer zal Van Rijn de Kamer verder informeren. In de tussentijd kunnen gemeenten met hun vragen terecht bij PIANOo.
De staatssecretaris onderzoekt ook de mogelijkheid om in de jeugdbescherming en jeugdreclassering de aanbestedingsverplichting af te schaffen. Na de zomer verwacht hij hierover te kunnen rapporteren
Budgetten
Er werden veel vragen gesteld over de budgetten. De staatssecretaris noemde drie oorzaken waardoor gemeenten budgetproblemen kunnen krijgen.
Wellicht moet het verdeelmodel aangepast worden, maar het is te vroeg om daarover wat te zeggen. Er zijn nog te weinig gegevens beschikbaar: van nog geen twee jaar. Bovendien zijn aanpassingen van verdeelmodellen complexe exercities, omdat er gemeenten op voor- en achteruit gaan.
De tweede reden hangt samen met specifieke wettelijke bepalingen, zoals het woonplaatsbeginsel. Dat wordt aangepast, er is inmiddels een uitvoeringstoets. Voortaan wordt de woonplaats van het kind bepalend. De wetswijziging zal op 1 januari 2019 ingaan. Tot die tijd is er een compensatieregel.
De derde oorzaak is de ‘boeggolf’ die gemeenten zien: investeringen vooraf die pas later tot besparingen leiden. Als dat het probleem is, dan moet je ook 'langjarig' kijken en tot langjarige afspraken komen. De staatssecretaris vindt dat naar het hele sociaal domein gekeken moet worden en niet alleen naar jeugdhulp.
Staatssecretaris Van Rijn is bereid verschillende opties te verkennen, maar de besluitvorming laat hij aan het nieuwe kabinet.
Transitie Autoriteit Jeugd
De staatssecretaris begrijpt het pleidooi om de Transitie Autoriteit Jeugd voort te zetten. Maar de TAJ is in het leven geroepen om de transitie te begeleiden. Nu gaat het om een extra stimulans voor de transformatie, daar is het idee voor een transformatiefonds uit geboren en dat is een zaak van zijn opvolger. Voorstellen vanuit de Kamercommissie om van het ‘transitiefonds’ een blijvend transformatiefonds te maken, houdt Van Rijn daarom af. Er is meer onderzoek nodig om te kijken of een transformatie- of verlichtingsbudget echt nodig is. Hij wil wel met de VNG bespreken hoe dat eruit zou moeten zien.
Kindertelefoon, AKJ en Sensoor
De Kamer is blij met het besluit om de Kindertelefoon, het AKJ en Sensoor voortaan weer vanuit VWS te betalen. Er zijn wel vragen of dat een structurele financiering is. Dat bevestigt Van Rijn: het gaat in 2018 om een eenmalige maatregel gaat, daarna wordt het een wettelijke maatregel per 1 januari 2019. Omdat er ook nog wat vragen zijn over de techniek zegt hij de Kamer toe dit in een brief nader uiteen te zetten.
Vervolg
Veel andere onderwerpen kwamen ook aan de orde, zoals het actieplan pleegzorg, privacy, wachtlijsten, administratieve problemen en daarmee samenhangende liquiditeitsproblemen van instellingen/aanbieders, DBC's en de overgang van 18- naar 18+.
Er volgt een plenaire afronding van het debat omdat er wellicht moties ingediend worden. Het VAO staat nu gepland voor week 27 (4-6 juli).
De staatssecretaris meldt dat de volgende voortgangsrapportage jeugdhulp in oktober verschijnt.
De tussenevaluatie van de Jeugdwet komt komend voorjaar naar de Tweede Kamer.
Een volgend AO Jeugdhulp wordt ingepland in oktober.
