Participatie en regionale samenwerking zijn sleutelwoorden van de Omgevingswet. De wet legt het zwaartepunt bij participatie vooraf, bij de actieve burger of bedrijf. En gemeenten gaan met hun regionale partners een visie ontwikkelen op wat voor gemeente zij willen zijn.
De rol van raadsleden verandert hierdoor en dat kunnen ze nu al verkennen.
Met de Omgevingswet verschuift een deel van de taken die nu nog bij de gemeenteraad ligt naar college en samenleving. Het is de bedoeling van de wet dat de raad straks de kaders en de grote lijnen bepaalt, niet (meer) het detail.
Raadsleden kunnen nu al aan de slag met deze andere manier van werken, vertelt Eelke Horselenberg van het programma.. Diverse gemeenten zijn hier mee bezig, inspirerende voorbeelden zijn te vinden op de website van Democratic Challenge. Zo maakt de gemeente Súdwest-Fryslân samen met inwoners, bezoekers, bedrijven en andere betrokkenen een omgevingsplan voor de binnenstad van Sneek.
Een vastomlijnde vorm voor dit soort participatie is er niet, zegt Horselenberg: 'Het is belangrijk dat gemeenten elke keer een bewuste afweging maken wie ze bij welk vraagstuk willen betrekken en welke vorm daar het beste bij past.'
De wet verplicht gemeenten straks om, in afstemming met hun omgeving, een omgevingsvisie te maken. Annemieke van Brunschot van het programma Invoering Omgevingswet van de VNG: 'Het is van groot belang dat raadsleden actief meedenken over wat men wil met de fysieke leefomgeving. Wat voor soort gemeente en gemeenschap zijn wij en wat is daarom leidend bij de kwaliteit en inrichting van de fysieke leefomgeving?' Dat wordt vastgelegd in de omgevingsvisie en uitgewerkt in het omgevingsplan, de kaders waarbinnen straks wordt gewerkt.
Regionale samenwerking is noodzakelijk voor een goede invoering van de wet, maar het is ook complex. Gemeenten werken voor een veilige en gezonde leefomgeving immers in verschillende netwerken. Zoals met de Omgevingsdienst.
Hoe houd je daar als raadslid een vinger aan de pols? Horselenberg: 'Er ontstaan her en der nu regionale structuren, waarin bijvoorbeeld vier gemeenteraden werkgroepen vormen die samen een omgevingsvisie maken. Dat maakt de nodige afstemming met de Omgevingsdienst gemakkelijker, omdat je dan namens een aantal gemeenten kunt spreken.
Het helpt ook om de tegenstellingen langs de gemeentegrenzen te bespreken. Bijvoorbeeld als de ene gemeente groen en stilte wil en vlak over de grens een bedrijventerrein ligt.' Ook hier is de belangrijkste boodschap aan de raad: ga ermee aan de slag en laat deze regionale afstemming niet over aan het college.
Het verband tussen de Omgevingswet en het sociaal domein
