Woonzorgconcepten in het buitengebied

People, planet en profit
De onderzoekers hebben gekeken naar de aspecten 'people, planet en profit'. Geen van de drie benaderingen laat een beeld zien waaruit een eenduidige conclusie valt te trekken. De algemene conclusie is dat het op basis van de beschikbare informatie niet mogelijk is een gefundeerde eindconclusie te trekken. Het is ook niet zinvol deze te forceren. Bij de ontwikkeling van dit advies is duidelijk geworden dat de problematiek niet onversneden kan worden behandeld en dat differentiatie van aanbod en locaties gekoppeld moet worden aan een segmentatie van de populatie. Dit voorkomt een ‘one size fits all’ advies, dat zou kunnen leiden tot ongenuanceerd beleid.

Diversiteit van woonzorgconcepten
Een advies over woonzorgconcepten in het buitengebied vraagt om een aanpak die recht doet aan de diversiteit van woonzorgconcepten, de verschillende locaties in het buitengebied en verschillende typen gebruikers/ouderen. De vraag is dan niet of woonzorgconcepten voor ouderen haalbaar zijn in het buitengebied, maar welk type woonzorgconcept voor welk type oudere het beste op welke locatie gevestigd kan worden. Het is nodig te differentiëren. Er is behoefte aan een beperkte, maar duidelijke categorisering van woonzorgconcepten (bijv. fysieke/geestelijke zorg) van ouderen (bijv. relatief autonome/afhankelijke ouderen)
en locaties (bijv. buitengebied, randgebieden). Deze categorisering zou bijvoorbeeld acht combinaties kunnen opleveren. Elke combinatie vraagt om eigen overheidsmaatregelen (bijv. verlenen van vergunningen, monitoring, stimulering en facilitering). Het is belangrijk hieraan toe te voegen dat de differentiaties het vraagstuk niet compliceren, maar juist hanteerbaar maken. De nuancering die erin besloten ligt, maakt gericht beleid mogelijk.

Effect
De ingewonnen informatie in zowel literatuur als bij experts en raadsleden van BrabantAdvies over de impact op People, Planet en Profit biedt op algemeen niveau de indruk dat het vestigen van woonzorgconcepten in het buitengebied een neutraal effect sorteert. Als de provincie genoegen neemt met een zeer grove analyse, dan is het advies om als provincie afstand te houden tot de thematiek en de vraag naar de woonbehoeften van ouderen en het verdienmodel (businesscase) in eerste instantie te laten bepalen door
de ‘markt’.

Rol provincie
De provincie kan op vier manieren wel een belangrijke complementaire rol vervullen.

• Nagaan welke bijdrage vrijkomende agrarische bebouwing kan leveren aan de invulling van maatschappelijke behoeften.

• Het stimuleren tot een gedifferentieerde aanpak door het voorstellen van een hanteerbare categorisering van woonzorgconcepten, ouderen en locaties.

• Het laten zien hoe People-, Planet- en Profitargumenten tegen elkaar kunnen worden afgewogen.

• Het stimuleren van de verbinding tussen partijen die een bijzondere rol (kunnen) vervullen in de ontwikkeling van nieuwe woonzorgconcepten. De provincie kan bijvoorbeeld stimuleren dat toekomstscenario’s worden ontwikkeld rond technologische innovaties. Heb hierbij aandacht voor samenhangende gebiedsvisies.

Aandachtspunten
Samenvattend houdt een voor beleid zinvolle, integrale analyse rekening met:

• de differentiatie over woonzorgconcepten, doelgroepen ouderen en locaties;

• de weging van voor- en nadelen ten opzichte van elkaar;

• de vergelijking van het buitengebied met alternatieve gebieden;

• technologische en informatietechnologische ontwikkelingen en hun impact op wonen, zorg, mobiliteit, sociaal contact en recreatie;

• de relatie tussen de effecten op de drie gebieden People, Planet en Profit. Een voorbeeld: intensieve veehouderij gaat met lagere luchtkwaliteit gepaard en dit maakt woonzorgconcepten in de nabijheid van deze bedrijven ongeschikt. Aan de andere kant zou een herbestemming van agrarische gebouwen tot woonzorgconcepten juist tot een verhoging van de luchtkwaliteit kunnen leiden.

Algemene aanbevelingen

• Neem bij de afweging of woonzorgconcepten wel of niet in het buitengebied kunnen worden gerealiseerd, in ogenschouw dat dit past in een groter geheel van mogelijke nieuwe invullingen van vrijkomende gebouwen in het landelijk gebied.

• Formuleer ten behoeve van deze afweging een aantal voorwaarden waaraan een initiatief dient te voldoen, bijvoorbeeld vanuit het voorzorgbeginsel voor gezondheid en milieu en vanuit ruimtelijke kwaliteit .

• Als de provincie op korte termijn een advies voor besluitvorming wenst over het toestaan van woonzorgconcepten en genoegen neemt met voorliggende grove analyse, dan zou het advies als volgt zijn.Houdt als provincie afstand tot de thematiek. Laat de vraag naar de woonbehoeften van ouderen en het verdienmodel in eerste instantie bepalen door ‘de markt’.

Specifieke aanbevelingen

• Betrek ouderen zelf bij het onderzoek naar woonzorgbehoeften. Hierbij moet rekening worden gehouden met de complicatie dat ouderen wellicht niet in staat zijn zelf toekomstige woonbehoeften en -wensen te expliciteren.

• Breng dit advies een stap verder door te komen tot een categorisering en een gefundeerde vergelijking van voor- en nadelen van woonzorgconcepten voor verschillende partijen. Zorg hierbij voor de ontwikkeling van een categoriseringssysteem van ouderen, woonzorgconcepten en locaties als basis voor gericht beleid.

• Stimuleer dat expliciet rekening gehouden wordt met technologische en maatschappelijke ontwikkelingen in de nabije toekomst. Als gevolg van deze ontwikkelingen veranderen wonen en zorg. Als gevolg hiervan zullen ook woonzorgconcepten wezenlijk veranderen. Dit vraagt om zorgvuldige monitoring.

• Laat een gedegen analyse uitvoeren van het huidige en gewenste zorgvastgoed. Heb hierbij aandacht voor flexibele functionaliteit van gebouwen en de samenhang tussen alle relevante factoren. Betrek tevens kernrandzones en zoekgebieden aan de rand van gemeenten in de analyse.

• Betrek bij de nadere analyse een brede groep experts. Laat hen tot een gezamenlijk oordeel komen over de deelaspecten (People, Planet en Profit), bijvoorbeeld via een Delphi-opzet. Laat dit de basis zijn voor een eindadvies aan de provincie. De methode die hiermee ontwikkeld wordt, kan tevens dienen als voorbeeld voor de methodiek bij de behandeling van andere vraagstukken waarin People-, Planet- en Profitargumenten tegelijkertijd aan bod komen.

Lees verder

• Dossier langer zelfstandig wonen

Download