De vaste Tweede Kamercommissie SZW debatteerde op 8 februari met staatssecretaris Van Ark over diverse aspecten van de Participatiewet. Het debat concentreerde zich op de kabinetsplannen voor loondispensatie, beschut werk, het banenplan, de Wajong en zijdelings over BUIG.
Kamerleden over loondispensatie
Vooral de oppositie had kritiek op de manier waarop de Participatiewet nu uitpakt. Zij waren kritisch over de kabinetsplannen om mensen met een arbeidsbeperking voortaan geen loonkostensubsidie te geven, maar om te schakelen naar een systeem van loondispensatie.
Woordvoerders als Jasper van Dijk (SP), Gijs van Dijk (PvdA) en Voortman (GL) vrezen slechtere arbeidsvoorwaarden, een loon beneden het minimumloon en te ingewikkelde procedures voor de mensen die er mee te maken krijgen. Zij zien ook dat er maar mondjesmaat beschut werkplekken bijkomen: het zijn er nu iets meer als 700, terwijl de doelstelling nu ruim drie keer zo hoog ligt.
Gijs van Dijk (PvdA) opperde om te komen tot een SW 2.0, waarbij alle verschillende regimes op elkaar aansluiten. Iemand kan dan in een sociaal werkbedrijf beginnen, van daaruit doorstromen naar beschut werk en dan naar een garantiebaan. Dat idee sprak ook Peters (CDA) aan.
De drie coalitiewoordvoerders waren positief over loondispensatie. Nijkerken (VVD) constateerde dat de uitvoering van de Participatiewet bij gemeenten ligt en dat die wel een tandje bij mogen zetten. Ze pleitte er voor dat de staatssecretaris rapporten als recent van de Inspectie SZW onder de aandacht van gemeenteraden brengt, zodat die er over kunnen spreken.
Binnenkort notitie loondispensatie
Staatssecretaris Van Ark stuurt in maart een hoofdlijnennotitie over loondispensatie naar de Kamer, en reageert nu alleen procedureel. Wel bevestigde ze dat loondispensatie er komt; het is een besluit uit het regeerakkoord.
Ratio van de regeling is dat ze werkgevers voor alle soorten werk een gelijksoortige regeling wil bieden. Het is echter niet de bedoeling dat de administratieve lasten daarom bij werknemers of gemeenten gelegd worden. Het moet voor iedereen een eenvoudige regeling zijn.
Staatssecretaris over Participatiewet
In het debat gaf staatssecretaris Van Ark de hoofdlijn van de Participatiewet aan. Het doel is mensen met een beperking naar werk toe te leiden, bij voorkeur regulier werk. Gemeenten zijn daarvoor verantwoordelijk en hebben de budgetten en voorzieningen.
Het aantal reïntegratietrajecten dat gemeenten aanbieden groeit en er komen meer beschutwerk-plekken. Het glas is half vol, maar dat betekent ook dat we er dus nog niet zijn. Van Ark wil de Participatiewet verbeteren, waarbij het gaat om het ondersteunen van kwetsbare groepen en goede dienstverlening aan werkgevers.
De indicatiecriteria voor toegang tot beschut werk zijn streng. Het is daarom moeilijk te koppelen aan de praktijkroute. Het is mogelijk is dat iemand beschut begint en van daaruit doorgroeit, maar de overgangen tussen de systemen zijn nog niet optimaal.
Gemeenten besluiten hoe ze beschut werk uitvoeren. De meesten wijzen daar SW-bedrijven voor aan. Van Ark benadrukte dat de SW-regeling weliswaar gesloten is, maar dat betekent niet dat er geen mensen meer bij SW-bedrijven kunnen werken. Het is echter aan gemeenten dat te beslissen.
Gijs van Dijk zocht naar manieren om beschut werk zó te verbreden dat er meer mensen gebruik van kunnen maken. Hij vroeg zich af of dat niet via gemeenten kon. Van Ark antwoordde dat de wet zo is ingericht dat gekeken wordt naar wat mensen kunnen. Dat is aan gemeenten, er is veel maatwerk mogelijk. Ze was daarom niet toe aan verbreding.
BUIG
Van Brenk (50+) maakte een punt van de BUIG-budgetten en vroeg wat er met de op het VNG-congres aangenomen motie is gebeurd. Hierop antwoordde de staatssecretaris dat dit onderwerp van gesprek is tussen het kabinet en de VNG.
Taaleis
Raemakers (D66) en Voortman gingen in op de taaleis. Staatssecretarie Van Ark vindt dat de taaleis belangrijk is om mee te kunnen doen in de samenleving en om aan het werk te komen. Binnen de kaders van de wet heeft de gemeente ruimte, zelfs tot aan het afzien van een strafkorting als verwijtbaarheid ontbreekt. Maar gemeenten moeten de taaleis wel serieus nemen, aldus de staatssecretaris. Zij zal met de VNG en het CBS uitzoeken hoeveel mensen aan taaleis moeten voldoen. Dat is nu niet duidelijk vanwege een registratieprobleem.
