Per 1 januari 2015 is de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) 2007 vervangen door de Wmo 2015. De gemeente kijkt nu eerst naar wat hulpbehoevende inwoners nog zelf en met hulp uit hun omgeving kunnen opvangen. Pas daarna komt de ‘maatwerkvoorziening’ huishoudelijke ondersteuning uit de Wmo in beeld. De rekenkamer Lelystad heeft in 2016 en 2017 onderzoek gedaan naar huishoudelijke ondersteuning. In dit onderzoek is de rekenkamer - net als haar eerdere rekenkameronderzoek naar huishoudelijke ondersteuning uit 2009 / 2010 - weer vooral uitgegaan van het perspectief van de cliënt.
Ongewenste neveneffect beleid doen afbreuk aan verder adequaat zorgsysteem
Het onderzoek van de rekenkamer Lelystad wijst uit dat de huishoudelijke ondersteuning in Lelystad op zich een aanvaardbare basiskwaliteit heeft. Echter, het beleid rond de huishoudelijke hulp heeft neveneffecten, die een ongewenste uitwerking hebben in het dagelijks leven van cliënten. Ook de samenwerking tussen de ketenpartners verloopt niet optimaal als gevolg van beleidskeuzes die de gemeente heeft gemaakt. Deze onvolkomenheden doen afbreuk aan een verder adequaat ingericht zorgsysteem.
Ongewenste neveneffecten
Zo is er onvoldoende samenhang in de verdeling van bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden tussen gemeente en ketenpartners. En er is minder huishoudelijke ondersteuning geleverd dan mogelijk was geweest binnen het beschikbare budget. Ook blijven de eigen kracht van Wmo-cliënten en de inzet van het eigen netwerk in de praktijk achter bij de verwachtingen. Een aanzienlijke groep cliënten heeft geen of weinig extra schoonmaakhulp uit de eigen omgeving en kan het zich evenmin permitteren om uren bij te kopen.
Onvoldoende maatwerk
Het systeem leidt tot onvoldoende maatwerk: in het keukentafelgesprek met cliënten doordat belangrijke onderwerpen niet aan bod komen. Zorgaanbieders passen op hun beurt te weinig maatwerk toe bij het bepalen van de hoeveelheid ondersteuning. Ook de hulpen kunnen door de hoge werkdruk niet altijd het gewenste maatwerk leveren. Het gevolg van dit alles is dat er cliënten zijn voor wie de huishoudelijke ondersteuning onvoldoende is. Zorgaanbieders bepalen bovendien in de praktijk in belangrijke mate welke aanspraken de cliënt heeft. Uit de jurisprudentie hierover blijkt dat dit niet de bedoeling is. Tot slot: de procedures en regelingen in het lokale zorgsysteem van Lelystad zijn ingewikkeld en talrijk. De gemeente vraagt daarmee te veel van minder weerbare mensen die mentaal niet in staat zijn om zulke informatie tot zich te nemen. Mede hierdoor staat hun rechtsbescherming onder druk.
De rekenkamer geeft de raad elf aanbevelingen ter verbetering.
Meer lezen?
De uitkomsten van het onderzoek staan samengevat in de aanbiedingsbrief bij het rapport.
Daarnaast hebben we ook voor u:
- De bestuurlijke nota ‘Schoon Genoeg? ’
- De nota van bevindingen ‘Schoon Genoeg?’
