Zorg&Sociaalweb vroeg een drietal Tweede Kamerleden naar hun visie op de menselijke maat. Hoe zouden zij dit omschrijven? Wat zijn volgens hen de sleutels tot meer menselijke maat in de zorg? Mirjam Bikker, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie: “De overheid moet een schild zijn voor de zwakkeren en kwetsbaren. Hoe complex de situatie ook is, juist voor die enkeling moeten we zorgen voor passende zorg.”
Het gaat altijd over mensen
Regels gaan niet over abstracte situaties, ze gaan over mensen. Biedt een wet, of beter gezegd, biedt het beleid mensen voldoende ruimte om hen recht te doen in hun persoonlijke situatie? Het is onze opdracht om altijd de mens te blijven te zien, dat is voor mij de menselijke maat. In ons zorgstelsel hebben we veel wetten en regels die mooi zijn op papier, maar waarvan je bij de uitwerking soms je hart vasthoudt. Ik hoop dat we niet alleen gericht zijn op ‘wat volgens de precieze wettekst mag’, maar vooral op ‘wat nodig is voor deze persoon, wat helpt echt?’
Als het gaat om bijvoorbeeld het toekennen van Wmo-hulp moeten we natuurlijk de regels volgen. Maar kijken we ook of er niets geks in de situatie van de aanvrager ontstaat? Of de aanvrager daadwerkelijk geholpen is? Daarnaast moet er bij het maken van wetten altijd een nooduitgang zijn voor ingewikkelde situaties. In de jeugdzorg moeten we nu alles op alles zetten zodat jongeren goed worden geholpen. Bij complexe situaties vraagt dat soms om een aanpak die buiten bestaande kaders of afspraken gaat.
De menselijke maat verbindt zich op een heel natuurlijke manier met het gedachtegoed van onze partij. Wat mij altijd raakt is dat Jezus aandacht heeft voor die ene - die het niet redt, die in de knel komt of die buiten de boot valt. Voor mij is dat inspirerend: die ene die hulp nodig heeft moeten we in het vizier houden als we beleid maken of controleren. Het christelijk-sociaal denken is fundamenteel voor de ChristenUnie. Dat heeft zijn basis in de Bijbel en wat we daarin van Jezus leren wat het goede leven is. De ChristenUnie hecht veel waarde aan de kracht van de samenleving. Verwacht niet alles van de overheid en ook niet van de markt. Maar zorg dat gemeenschappen daadwerkelijk zorgzaam kunnen zijn, daar komen mensen tot bloei. Zeker als het om zorg gaat: een mens kan niet alles alleen. Als er anderen om je heen staan, breng je elkaar een stuk verder.
De decentralisaties in de zorg moesten ertoe leiden dat zorg dichter bij de mens zou worden georganiseerd. Die gedachte deel ik en het kan volgens mij ook goed werken. Maar wat je ziet is dat gemeenten door gebrek aan tijd en geld niet de gelegenheid hebben gekregen om van die lokale kennis gebruik te maken. Bovendien gaan hun nieuwe verantwoordelijkheden vaak nog onvoldoende gepaard met meer autonomie: soms omdat de Rijksoverheid die ruimte niet geeft, soms omdat gemeenten zich niet genoeg bewust zijn van de ruimte die ze hebben om het wat anders te doen. De zorg is dus nog niet voldoende georganiseerd rond de menselijke maat. Zolang er lange wachtlijsten zijn, er geen passende zorg beschikbaar is en zorgverleners eerder ‘ondanks regels dan dankzij regels’ hun werk goed kunnen doen, is er veel werk aan de winkel, hier in Den Haag en ook lokaal.
We hebben allemaal een verantwoordelijkheid voor meer menselijke maat in de zorg. Het Rijk moet gemeenten in staat stellen om de juiste hulp te bieden, maar deze moeten daarnaast ruimte krijgen om zelf te bepalen hoe zij mensen het beste kunnen helpen. Ook de mensen die werkzaam zijn in de zorg moeten meer zeggenschap hebben over hoe de zorg georganiseerd wordt. Vorig jaar heeft mijn collega Carla Dik-Faber daartoe een voorstel gedaan met het manifest ‘Zorg voor zeggenschap.’ Wij willen een zorg met aandacht voor de wensen van patiënten, cliënten en medewerkers in de zorg. Zij moeten kunnen meepraten, en meebeslissen, over hoe hun zorg georganiseerd is. Dit vraagt om een andere manier van denken en werken. We moeten een cultuur van dienstbaar leiderschap stimuleren bij alle zorgpartners om intrinsiek gemotiveerd ruimte te creëren voor patiënten, cliënten en medewerkers.
Lees gratis verder in het deze week verschenen online magazine 'De menselijke maat'
