Veel gemeentes voldoen niet aan de afspraak om hun doelgroepenvervoer 100 procent duurzaam in te kopen. Dat blijkt uit een onderzoek van Natuur & Milieu, dat bepleit dat de inkoopeisen worden aangepast naar de huidige situatie.
Maarten van Biezen: ‘Gezien alle aandacht in het afgelopen jaar voor klimaat en dieselgate zou je verwachten dat gemeenten wel het goede voorbeeld geven en voor schone auto’s kiezen. Hoog tijd dus dat gemeenten hun mobiliteit daadwerkelijk duurzaam gaan inkopen. Hun huidige en toekomstige inwoners zullen hen dankbaar zijn.’
De landelijke criteria voor Wmo en leerlingenvervoer stammen uit 2011, zijn erg verouderd en realiseren geen echte verduurzaming. De CO2-criteria gaan veel minder ver dan inmiddels gebruikelijk is in de zakelijke markt. Van Biezen: ‘Tijd om de inkoopeisen aan te passen aan deze tijd. Die aanpassing is aangekondigd maar nog steeds niet gerealiseerd.’
Gemeente Leeuwarden scoort het hoogst op de ranking: een 8,1. Leeuwarden staat alleen voertuigen toe die rijden op groen gas of elektrisch. Ook Den Haag scoort hoog met een 7,9. Een groot aantal gemeenten, waaronder Amsterdam, scoort echter een dikke onvoldoende. Van Biezen: ‘Opmerkelijk dat juist een stad als Amsterdam, dat vooroploopt op duurzame mobiliteit met elektrische taxi’s en een milieuzone, niet om duurzame voertuigen vraagt bij hun leerlingenvervoer.’
Op luchtkwaliteit voldoen de meeste gemeenten aan de minimumeis door de voorgeschreven Euronorm te vragen. Helaas worden diesels meestal nog steeds niet uitgesloten, ondanks het feit dat ze grote gezondheidsschade veroorzaken. Dit is des te opmerkelijker omdat het vaak om vervoer van kwetsbare groepen gaat; zieken, ouderen en leerlingen. Op klimaat scoren de meeste gemeenten slecht doordat er geen CO2-eis aan de voertuigen wordt gesteld. Positief is dat er vaker specifiek om elektrisch rijden of groen gas wordt gevraagd. Simpele aanvullende eisen (zoals zuinige banden of bandenspanningsmeter) worden bijna niet opgenomen. Alleen het toepassen van Het Nieuwe Rijden door de chauffeur wordt in de meeste gevallen gevraagd.
Nederlandse gemeenten, vertegenwoordigd in de VNG, hebben afgesproken om vanaf 2015 100% duurzaam in te kopen. Voor de milieu-impact is mobiliteit een belangrijke inkoopcategorie. Zo is het doelgroepenvervoer (Wmo- en leerlingenvervoer) voor circa 80% verantwoordelijk voor alle taxivervoer in Nederland en heeft het een forse impact op klimaat en luchtkwaliteit.
Vorig jaar voerde Natuur & Milieu hetzelfde onderzoek uit onder 71 andere gemeentes die een tender hadden uitgeschreven. Ook hieruit bleek dat de meeste gemeenten niet aan de inkoopeisen voldeed. ‘Zeker de helft van alle Nederlandse gemeentes is nu onderzocht en voldoet nauwelijks aan de eisen, tonen beide benchmarks aan,’ concludeert Van Biezen.
In het onderzoek zijn alle 145 gemeentes gerangschikt die vanaf medio 2015 tot de eerste helft van 2016 een aanbestedingstraject voor mobiliteitsinkoop hebben doorlopen. Dat betreft het eigen wagenpark van de gemeentes, leerlingenvervoer en Wmo-vervoer. De resultaten kwamen tot stand door 85 aanbestedingen te screenen. Het doel van dit onderzoek is om gemeenten te stimuleren om hun wagenpark te verduurzamen. Het onderzoek en de volledige benchmark van alle onderzochte gemeentes zijn hier te vinden.
De benchmarkstudie ‘duurzaam inkopen van vervoer’ is mede mogelijk gemaakt door PitPoint. PitPoint en Natuur & Milieu werken samen vanuit een eigen onafhankelijke positie. De samenwerking is gebaseerd op een gezamenlijk belang bij het versnellen van de transitie naar duurzame brandstoffen en voertuigen. Natuur & Milieu voerde het benchmark-onderzoek uit en de resultaten vallen onder verantwoordelijkheid van Natuur & Milieu.
