Gezondheidsproblemen hebben het grootste effect op het zelfstandig blijven wonen van 65-plussers, met name het hebben van aandoeningen en meer lichamelijke beperkingen. Dat schrijft het Sociaal en Cultureel Planbureau na het langdurig volgen van 1768 65-plussers. Driekwart van de 65-plussers zonder chronische aandoening woont na 14 jaar zelfstandig, van de groep met meer dan één chronische aandoening slechts de helft. Van de mensen met dementie nog maar een derde. Naast gezondheid is een actief sociaal netwerk, assertiviteit en voldoende inkomen of vermogen heel belangrijk.
Van de 85-89-jarigen woont driekwart nog zelfstandig, van de 90-95-jarigen nog 60 procent. Pas boven de 95 jaar woont een meerderheid (57 procent) in een verzorgings- of verpleeghuis (Den Draak 2010; De Klerk 2011). Woonde in 1980 20 procent van de 80-plussers in een woonzorginstelling, in 2010
was dat nog maar 14 procent (Garssen en Harmsen 2011). Het beleid in Nederland en andere Europese landen streeft ernaar dat mensen langer zelfstandig in de eigen woning of buurt wonen (ageing in place) door gebruik te maken van de eigen hulpbronnen en van een pakket van zorg- en welzijnsvoorzieningen (Van Dijk 2015; Lager 2015; Thomas en Blanchard 2009), zo schrijft het SCP (Langer zelfstandig, 2017). ANBO denkt dan ook dat er veel meer discussie moet zijn over de woning van mensen. "Niemand blijft tot het eind van zijn leven kerngezond. Wat de doorslag geeft is een fijne woonomgeving, met aanspraak en ondersteuning. Hulp en zorg die in de woning verleend kan worden. En natuurlijk de toegankelijkheid van die voorzieningen. We hebben niets aan goede voorzieningen als alleen de doorzetters en de kapitaalkrachtigen er gebruik van kunnen maken", zo zegt ANBO-bestuurder Liane den Haan.
Het SCP constateert dat met name ouderen met minder psychosociale vaardigheden lopen in de toekomst een groter risico om geen of onvoldoende zorg te ontvangen (zie ook Sociaal en Cultureel Rapport 2016). Met een nieuw ontwikkeld rekenmodel hoopt het SCP overheden, burgers en marktpartijen te helpen om de behoefte aan wonen en zorg voor specifieke populaties beter in kaart te brengen. Dit rekenmodel kan helpen bij het doorrekenen en doordenken wat verschillende groepen ouderen nodig hebben om langer zelfstandig te wonen in de toekomst.
