“Dat ik een goede toekomst krijgt met een goede baan en ooit een eigen woning. Ik moet een keer zelfstandig worden. Ik zou misschien wel willen dat iemand wat meer achter mij aan zit. Ik kan het wel.” Jongeren en jongvolwassenen met een lichte verstandelijke beperking lopen in verschillende levensfasen tegen belangrijke vragen aan. Vragen waar iedereen op die leeftijd mee worstelt. Door de lichte verstandelijke beperking is het echter lastiger om met dit soort cruciale momenten om te gaan. Hierdoor is er een verhoogd risico om in moeilijke situaties te komen. Het landelijke instituut ZonMw heeft een subsidie toegekend om in Almere en Noordoostpolder te onderzoeken hoe instanties deze jongeren het beste kunnen bijstaan.
In Noordoostpolder is al enige ervaring opgedaan met de inzet van levenscoaches. Dit gebeurt via MEE IJsseloevers, een organisatie die zich inzet voor mensen met een kwetsbaarheid of beperking. Bij de levenscoaching staat niet het oplossen van een acuut probleem centraal. Het gaat er meer om dat er iemand is op het moment dat er zich een levensvraag aandient. Het doel is om met de jongere mee te lopen, om tijdig (in)formele netwerken te activeren en om stapeling of verergering van problemen te voorkomen. Hierdoor is er uiteindelijk minder zware ondersteuning nodig.
Sinds dit jaar werkt ook Almere met levenscoaching. Het gaat om een nieuwe aanpak. Er is nog weinig bekend over de optimale inzet en de uiteindelijke effecten. Daarom is een nadere verkenning nodig.
Als vooronderzoek zijn er diepte-interviews afgenomen met een aantal jongeren. Zij hebben gedeeld wat belangrijke momenten in hun leven zijn waar ze ondersteuning bij kunnen gebruiken. Ook hebben ze verteld over hun ervaringen met de levenscoach. Dit resulteerde in een heel divers palet aan informatie. Op basis van dit vooronderzoek zijn drie doelen geformuleerd voor het vervolgonderzoek:
Meer inzicht krijgen in de levensvragen van jongeren met een lichte verstandelijke beperking op verschillende niveaus en in verschillende gemeenten vanuit het perspectief van de jongeren zelf.
Het ontwikkelen van een preventieve methodiek voor de ondersteuning van jongeren met een lichte verstandelijke beperking bij het leiden van een zelfstandig leven.
Het delen van de verkregen inzichten tussen gemeenten en zorgverleners voor het optimaal inrichten van de ondersteuning aan jongeren met een lichte verstandelijke beperking.
In iedere fase van het onderzoek (voorbereiding, dataverzameling, analyse en verspreiding van de resultaten) zijn jongeren en jongvolwassenen met een lichte verstandelijke beperking betrokken via een cliëntenpanel. Er komen twintig diepte-interviews met jongeren die gebruikmaken van een levenscoach. Daarnaast houden de onderzoekers twee focusgroepen met naasten van mensen met een lichte verstandelijke beperking, levenscoaches en professionals van gemeenten en wijkteams. Jongeren met een lichte verstandelijke beperking gaan waar mogelijk mee met de interviews als co-onderzoeker.
Het onderzoeksproject is een samenwerking tussen MEE IJsseloevers, jongeren en jongvolwassenen met een lichte verstandelijke beperking, gemeente Almere, gemeente Noordoostpolder en het lectoraat Klantenperspectief in ondersteuning en zorg van Hogeschool Windesheim Flevoland. De planning voor de komende maanden is als volgt:
juni: voorbereiding onderzoek
juli en augustus: uitvoering dataverzameling
september: analyse
oktober: interactieve workshop
november: rapportage
Het passend ondersteunen van inwoners met een lichte verstandelijke beperking staat benoemd als een van de prioriteiten in het Almeerse beleidsplan ‘Veranderen wat nodig is’. De belangrijkste reden om extra aandacht aan dit vraagstuk te geven, is dat het lastig is om de problemen te herkennen en de betrokken mensen vervolgens op een goede manier te begeleiden. Hiervoor is meer kennis nodig. Het onderzoek naar de inzet van levenscoaching draagt hieraan bij.
