Staatssecretaris Dekker wil naar aanleiding van de tussenevaluatie Wet Eindtoetsing PO een aantal verbeteringen doorvoeren rondom het schooladvies, om de kansengelijkheid in het onderwijs te bevorderen. Dit schrijft hij in zijn brief aan de Tweede Kamer over de tussenevaluatie van de Wet Eindtoetsing.
Uit deze tussenevaluatie blijkt dat het schooladvies voor groep 8-leerlingen – dat leidend is bij plaatsing in het vo – in toenemende mate samenhangt met het opleidingsniveau van de ouders van leerlingen. Kinderen met laagopgeleide ouders krijgen structureel een lager advies dan kinderen met hoogopgeleide ouders, ook bij een vergelijkbare score op de eindtoets. Het systeem lijkt zo kinderen met laagopgeleide ouders te benadelen.
Het schooladvies blijft ook een menselijke afweging, schrijft Dekker. Het risico bestaat dat (onbewust) vooroordelen of lage verwachtingen rond leerlingen met laagopgeleide ouders een rol spelen bij dit advies. In zijn brief kondigt de staatssecretaris een aantal maatregelen aan om dit tegen te gaan.
Zo gaat hij in samenwerking met de Onderwijsinspectie scholen en leraren wijzen op de mogelijkheid dat zij onbewust lage verwachtingen hebben van sommige kinderen, wat kan leiden tot onderadvisering. Ook bereidt Dekker een wetsvoorstel voor, waarmee het mogelijk wordt om de gegevens over de in- en doorstroom van leerlingen in het vo terug te koppelen naar po-scholen, zodat zij dit kunnen gebruiken om de kwaliteit van hun schooladviezen te evalueren.
Dekker schrijft daarnaast dat nog winst te boeken is als het gaat om de eindtoets als second opinion. Scholen zijn verplicht het schooladvies te heroverwegen als de eindtoetscore hoger uitvalt dan dit advies, maar ze zijn niet verplicht om dit bij te stellen en lang niet alle scholen doen dit ook (slechts 1 op de 5 kinderen krijgt een aangepast advies). Dekker wil scholen nader informeren over de verplichte heroverweging, zodat de Inspectie hier ook beter op kan handhaven.
Vo-scholen komen soms in de problemen als het schooladvies na de eindtoets nog wordt bijgesteld. Vaak is de klassenindeling dan bijvoorbeeld al vastgesteld en is het lastig hierin nog wijzigingen aan te brengen. Deze knelpunten worden (h)erkend door Dekker, maar deels weggezet als gewenning aan de nieuwe werkwijze. Hij benadrukt dat het van belang is dat po- en vo-scholen hier goede afspraken over maken.
Uit de tussenevaluatie blijkt dat het aantal gemengde adviezen en het aantal heterogene of gemengde brugklassen is gestegen. Om te stimuleren dat deze gunstige ontwikkeling zich voortzet, wordt het bij wet verboden om – als nog twijfel bestaat over welk schoolniveau het beste bij een leerling past – meervoudige adviezen uit te sluiten.
De VO-raad onderschrijft bovenstaande maatregelen. Deze zijn vooral bedoeld om leerlingen met laagopgeleide ouders een eerlijker speelveld te bieden. Vooral voor hen geldt dat leerkrachten soms (onbewust) de neiging hebben om hen een laag schooladvies te geven. Het is dan in hun voordeel als leerkrachten zich hier meer bewust van worden, het schooladvies vaker wordt herzien als ze hoger scoren bij de (objectieve) eindtoets en er meer gemengde adviezen worden gegeven. De VO-raad is er voorstander van dat als er maar enigszins twijfel is over het advies, leerlingen een gemengd advies krijgen.
Eerder onderstreepte de VO-raad al dat, naast investeren in het schooladvies, het ook belangrijk is te investeren in doorstroomkansen voor leerlingen binnen het vo.
In zijn brief schrijft de staatssecretaris verder ook dat vanaf 2018 alle eindtoetsen de adviescategorie ‘Praktijkonderwijs/vmbo-basis’ bevatten. Ook wordt de IQ-grens voor verplichte deelname aan de eindtoets verhoogd van 70 naar 80. De VO-raad had er eerder op gewezen dat de eindtoetsen (met uitzondering van Route 8) geen advies praktijkonderwijs kennen.
In 2019 volgt de eindevaluatie van de Wet Eindtoetsing PO.
